Yazıya Stephen Hawking’in bir sözü ile başlamak istiyorum. “Zaman Yolculuğu Mümkün Olsaydı Davelitler Gelirdi”, “If time travel is possible, where are the tourists from the future”. Peki ya sizce zaman yolculuğu mümkün mü? Zamanda seyahat etmek geleceğe veya geçmişe gitmek mümkün olabilir mi? Zaman makinesi diye bir şey var mı?
Bir çok kişiden duyarız bu sözleri; “zaman geçip gidiyor” veya “zamanımı boşa harcamışım”. Zamanın hepimizin için çok kıymetli olduğunu biliyoruz peki ama zaman hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz?
İnsanoğlu asırlardır zamanı bir şekilde ölçmeyi başardı. İlk başta güneş saati kullandık, sonra mekanik saatler, elektronik saatler ve atom saati. Geçen zaman içerisinde şunu anladık ki, saatler zamanı ölçer fakat zamanı tanımlayamaz.
Pek çok kişi zamanı basit bir şey olarak görür, herkes ve her yer için aynı şekilde aktığını düşünür. Zamanın her mekan ve konum için aynı olduğu fikri modern fiziğin babası olan Newton tarafından ortaya atılmıştır. Fakat Einstein bunun doğru olmadığını fark etmiş ve zamanın farklı hızlarda akabileceğini keşfetmiştir.
Kısaca özetlemek gerekirse Einstein’ın buluşuna göre uzayda yapılan hareket zamanın akışını etkiler. Bu akıllara durgunluk veriyor fakat hareket hızı arttıkça zamanın akışı yavaşlar.
-Peki bunu neden günlük hayatımızda görmüyoruz?
-Çünkü Dünya’daki hızımızın zaman üzerindeki etkisi algılayamayacağımız kadar ufaktır.
Hız ile zamanın orantılı olduğunu isterseniz ölçebilirsiniz. 1971 yılında bir atom saati bir jet içerisinde uçurularak zaman deneyi yapıldı. Sonrasında bu atom saati yerdeki ile karşılaştırıldı ve bu iki saatin farklı olduğu gözlemlendi (saniyenin milyarda biri kadar).
Einstein bunu önceden görerek birbirinden farklı olan uzay ve zaman tanımını birleştirerek, Uzay Zamanı dediğimiz 4 boyutlu bir yapı fikrini ortaya atmıştır.
Zaman Yolculuğu İle Geleceğe Gitmek Mümkün mü?
Dünya’dan ışık hızına yakın bir hız ile, çok uzaktaki bir galaksiye gidip geldiğimizi varsayalım. Dünya’daki gözlemci sizi bir ömür bekleyecek fakat bizim için aslında saniyeler geçecektir. Geri döndüğümüzde ise binlerce yıl geçmiş olacaktır. Dolayısıyla bu durumda geleceğe gitmiş olacaksınız.
Zamanı etkileyen bir diğer etken ise yer çekimidir. Yer çekimi ne kadar kuvvetli ise zamanda o kadar yavaşlar. Örneğin bir kara deliğe doğru gittiğinizi varsayalım, sizi uzaktan gören arkadaşınız sizin çok yavaş hareket ettiğinizi görür. Geri döndüğünüzde ise arkadaşınızı ölü bulabilirsiniz. Bu durumda siz yine geleceğe gitmiş olursunuz. Dolayısıyla geleceğe gitmek teoride mümkündür. Fakat çok hızlı olmanız veya yüksek kütle çekiminde bulunmanız gerekir.
Zaman Yolculuğu İle Geçmişe Gitmek Mümkün mü?
Yine Einstein’ın bir teorisine göre farklı Uzay Zaman noktalarını birbirine bağlayan ve bir kısayol olan köprülere solucan deliği adı verilmiştir. Bilim kurgu filmlerinde sıkça rastlansa da ünlü kozmolog Stephen Hawking bunun mümkün olamayacağını düşünmüştür.
Zaten bu durumda akla 2 soru geliyor; neden gelecekten gelen misafirler yok veya geçmişe yolculuk eden birisi büyük babası ile karşılaşmıyor 🙂 Yani bu sorunun cevabı yazının başlığına dönüyor; “Zaman Yolculuğu Mümkün Olsaydı Davelitler Gelirdi”. Acaba geçmişe yolculuk yapanlar paralel bir evrene mi geçiyor? Bu ise bambaşka bir konu…
Uzay Zamanın Bükülmesi
Bu yazıdan özetle zamanın hızla ve konumla göreliliği böyle kanıtlanmıştır. Uzay Zamanın bükülmesi ise büyük kütleye sahip cisimler sayesinde olmaktadır. Örneğin Güneş, büyük bir kütledir ve uzay-zaman bölgelerini büker. Tıpkı gerilmiş bir çarşafın üstüne bırakılan ağır kütleler gibi. Hatta daha ilginç olan bir şey ise, bu kütle çekiminden ışığında etkilenmesi. Ve bu gerçek geceleri gökyüzüne baktığımızda yıldızların aslında orada değil başka yerde olduğunu kanıtlar. Çünkü o yıldızın ışığı bize gelene kadar sayısız kütle tarafından bükülmüştür.
