Orman yangınlarını ve büyük yangınları söndürmek için sıvılaştırılmış azot kullanılabilir mi? Facebook sayfamızda bir takipçimizin sorusu üzerine bu makaleyi hazırladık.
Orman yangınları dünya çapında, artan nüfus, su kullanımı ve kuraklıklar ile her geçen gün artar hale geldi. Ayrıca küresel iklim değişikliği de buna neden olmaktadır. 2007’den 2011 yılına kadar ortalama 75 bin orman yangını meydana geldi. Buda yaklaşık 8 milyar $ dan fazla maliyete sebep oldu.
Azotlu Söndürme Sistemleri Nerelerde Kullanılır?
2004 yılında Rus bilim adamları, yangının hava akışından mahrum kaldığı durumda yangını kolayca durduğu için su veya köpük yerine sıvı azotla söndürmenin daha uygun olacağını belirttiler.
Günümüzde ise sıvı azotlu yangın söndürme sistemi su ile temas etmemesi gereken alanlarda sıklıkla kullanılıyor. Örneğin kesintisiz güç kaynağı (UPS) odalarında bilgisayar, sunucu (server), kontrol odalarında, arşiv ve müzelerde, Laboratuvarlarda vs.
Bu yöntem temel olarak oksijen alımını engelleyerek yangını durdurmaktır. Başka bir deyişle; hava, nitrojen (azot) gazı ile yer değiştirilir.
Azotlu Söndürme Sistemlerinde Eşyalara ve Ekipmanlara Zarar Gelmiyor
Bu yöntem altında kişisel eşyalara, ekipmanlara veya binanın kendisine zarar gelmemektedir. Örneğin, bir tiyatroda kostüm odasında yangın çıktığında, yangın azotla söndürüldükten sonra binada kirli su olmayacak, asma tavan ve duvarlar kirlenmeyecektir.
Diğer yandan, elektrik sistemini kapatmak zorunda kalmadan bu yangın kolayca söndürülebilir. Buda, insanların asansörlerde yanmayacakları anlamına gelir.
Ve son olarak, bu yöntem yangının ekolojik olarak daha güvenli bir yöntemle söndürülmesini mümkün kılar. Soluduğumuz havadaki bileşenlerden biri olan azottan daha güvenli olan ne olabilir.
Orman Yangınlarını İçin Sıvılaştırılmış Azot Kullanılabilir mi?
Bu sorunun aslında iki cevabı var. Birincisi maliyet! Sıvı azotu tutan tanklar inanılmaz derecede maliyetlidir ve çok ağırdır. Su ise ucuz, taşıması ve bulması daha kolaydır.
Su yerine azot (nitrojen) kullanacak olsaydık, özel uçaklara (helikopterler dışında), uçağı yüklemek için özel tutma tanklarına, özel personele ve sonra da sıvı azot toplama işlemini gerçekleştirebilecek bir hava alanına ihtiyacınız olacaktır. Maliyet burada büyük bir faktördür.
İkinci cevap ise teknik olarak uygun olmaması. Sıvı azotun orman yangınlarında uçaktan aşağı bırakılması durumunda gazı aşağı indirmek zor bir durumdur. Azot sıvıdan gaza geçtikçe, hacim olarak 700 kattan fazla genişler.
Bu durumda tüm itfaiye ekiplerinin tahliye edilmesini ve yardımcı solunum ekipmanı takması sağlanmalıdır. Üstelik dahası da var. İlk alev söndükten sonra, azot çok hızlı bir şekilde buharlaşır, bu da alevlerin dakikalar sonra o bölgeye geri yayılabileceği anlamına gelir.
Su kullanılması durumunda ise, sıvı kalır, ahşabı ıslatır ve yangının geri yayılması zorlaşır. Kısacası orman yangınlarında sıvı azot kullanılması iyi bir fikir değildir.
Kaynak : Why don’t we use liquid nitrogen to stop forest fires?(quora.com)
