1. Anasayfa
  2. Mühendislik

Dönen Taş Denge Sütunu Ne İşe Yarıyor?

Dönen Taş Denge Sütunu Ne İşe Yarıyor?

Eski dönem eserlerinde karşılaştığımız dönen taş şeklinde görülen denge sütununun amacı herkesi şaşırtıyor. Dönen sütunlar eski mimari yapıların ne kadar özenli ve düşünceli tasarlandığını gösterir nitelikte.

Denge Sütununun Amacı

Ülkemizde bazı cami, konak ve medreselerde rastlanılan elle çevirilince dönen denge sütununun amacı depremin binaya verdiği hasarı görmek.

Dönen taş denge sütunun dönmemesi durumu, yapının statik formunun ideal değerleri dışına çıktığına ve yapının görülen veya görülemeyen bir hasar aldığına işaret eder. Kısaca sütun dönmüyorsa yapının temel unsurları hasar görmüştür.

Birçok fay hattı üzerinde bulunan Türkiye’de, depremin yaptığı etkileri görmek amacıyla tasarlanan bu sütun günümüz mimari yapıları ile kıyaslanamıyor bile…

Öyle ki, 800 yıl önce yapılan bu yapılar, insan canının neredeyse hiçe sayıldığı, en ucuz malzemenin kullanıldığı, betonun ve demirin en kalitesiz halinin kullanıldığı son 100 yıldaki yapılardan çok daha ince düşünülmüş ve önem gösterilmiş durumda.

Denge Sütununun Kullanıldığı Bazı Yerler

Sosyal medya üzerinde dönen taş sütunun kullanıldığı bazı yerler olarak aşağıdaki konumlar belirtilmiştir.

  1. Kayseri Develi Ulu Camii,
  2. Amasya Beyazıt Camii,
  3. Sivas Divriği Ulucamii (depremden hasar almış durumda ve dönmüyor),
  4. Manisa Muradiye Camii,
  5. Kırşehir Cacabey Medresesi (depremden hasar almış durumda ve dönmüyor),
  6. Tokat Niksar Belediye Hizmet Binası,
  7. Diyarbakır Ulu Camii,
  8. Bursa Yeşil Camii,
  9. Edremit Eğilmez Camii,
  10. Bergama Ulu Camii,
  11. Bolu yıldırım Beyazıt Camii,

Yukarıdaki eserlerin üzerine sizin de ekleyeceğiniz yapılar varsa yorum kısmında belirtmeyi unutmayın…

Tepkini Göster
  • 3
    sevdim
    Sevdim
  • 0
    alk_lad_m
    Alkışladım
  • 0
    e_lendim
    Eğlendim
  • 0
    _rendim
    İğrendim
  • 0
    d_nceliyim
    Düşünceliyim
  • 0
    k_zg_n_m_
    Kızgınım!

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yorumlar (7)

  1. 2 yıl önce

    Bir ara merakımı celbedip araştırmıştım internet üzerinde bulabildiklerim bunlardı. Yerinde görüp teyit edilmeli yine de.
    Bursa       Yeşil cami
    D. Bakır    Mesudiye medresesi
    Manisa     Muradiye cami
    Manisa    Gölmarmara Halime Hatun Cami
    İstanbul    Bayezid cami
    İstanbul    Kılıç Ali paşa cami
    İstanbul    Şemsi paşa cami
    İstanbul    Şehzade cami
    İstanbul    Sokollu Mehmed Paşa Camii 
    Istanbul    Nuruosmaniye cami
    Balıkesir   Ayvalık saatli camii dönertaşı
    Amasya    2. bayezid cami
    Kayseri     Develi ulu cami
    Kayseri     Hunad hatun cami
    Tokat        Niksar belediye hizmet binası
    K. Maraş   İsa divani cami
    K. Maraş   Kazancı cami
    Sivas         Divriği ulu cami
    Nevşehir   Ürgüp boyalı köyü cami
    Nevşehir   Meryem ana kilisesi
    Nevşehir   Derinkuyu üzümlü kilisesi
    Bolu           Yıldırım  Bayezid cami
    Edirne        Üç şerefeli cami 
    Edirne        2. Bayezid camii
    Uşak          Dönertaş çarşısı dönen sütun
    Hatay        Mahremiye cami
    İzmir          Dönertaş sebili
    Kütahya    Şaphane ulu cami koca seyfullah cami
    Afyon        İmaret cami
    Afyon bolvadin  rüstem paşa çarşı  cami
    Bolvadin ulu cami
    Kastamonu tosya mer’aşi abdurrahmanpaşa cami pencere
    Kastamonu kasaba köy mahmutbey cami
    M. kemalpasa  Selimiye cami minare
    Gaziantep bostancı cami
    Gümüşhane torul güzeloluk köyü
    Uşak         uzun çarşı .

    Tesbit edebildiklerim bunlar. Aynı zamanda bursa ulu cami batı minaresi girişindekiler ve bursa yıldırım cami mihrab bölümündekiler de olabilir veya olmayabilirler emin değilim.

    • 2 yıl önce

      Kahramanmaraş isa divani ve kazancı camii aynı cami mi ayrı cami mi bilmiyorum

      • 2 yıl önce

        Uşak ta iki kez yazmışım tek olacak bulduğum. Aynı yer anlayacağınız

        • 2 yıl önce

          Attığım listede dönen taşı olmayanlar olabilir . Geri dönüş yapılırsa memnun olurum. Listedeki birkaç tanesini görebilmek nasip oldu şahsıma. En son bursa muatafakemalpasadaki selimiye cami minaresinde gördüm bu taşdan.

  2. 2 yıl önce

    Kütahya şaphane Koca seyfullah camiidekiler mihrab kısmında ahşap sütun olarak mevcut olduğu bilgisi var internette

  3. 2 yıl önce

    Sultan ahmet cami avlu kapısında da mevcut. diye biri yazmış internette. Gidip görmediğim için bilmiyorum.

  4. 2 yıl önce

    Artuklular döneminde M.1198-1199 yılları arasında yaptırılan DİYARBAKIR Mesudiye Medresesi mihrabında da dönerli sütuncelere yer verilmiş olup Anadolu mimarisinde mihraplarda dönerli sütunce uygulaması ilk kez bu yapıda uygulanmıştır (Fotoğraf 17). Mesudiye medresesinde, medresenin mihraba yakın olan pencerelerden birisi üzerindeki kitabede Halepli Usta Cafer ibni Mahmut’un ismi geçmektedir (Aslanapa, 2007: 79).Medrese ustasının Halepli olması ve Suriye deki Zengi mimarisinin özelliklerini yansıtan, H.569 (M.1173-74) ile H.596 (M.1199-1200) tarihli Halep Şadbahtiye Medresesi mihrabında da dönerli sütuncelere yer verilmiş olması ve ayrıca Halep Şadbahtiye Medresesi yapım tarihinin Mesudiye Medresesinden daha önce olması sebebiyle, mihraplarda dönerli sütunce kullanımının Anadoluya, Suriye deki zengi mimarisinin yansımasıyla Halepli ustalar aracılığıyla geldiği ve bu ilk etkileşim örneklerinin Artuklulular döneminde Diyarbakır Mesudiye Medresesi mihrabında görüldüğü söylenebilir.

    Günümüzde mesudiye medresesi el

    Bu bilgilerin geçtiği kaynak pdf : ÜRGÜP BOYALI KÖYÜ CAMİİ MİHRABI MEHMET PINAR.

    yazmaları kütüphanesi olarak diyarbakır ulu camiye yakın bir yerde işlevini sürdürüyormuş. Bilinen en eski dönerli sütunce burada imiş.Daha eskisi varsa belirtirseniz sevinirim.

    Kaynak pdf de maraş kazancı camiinde dönerli sütunce vardır diye yazmakta. İsa divanlı camiinde olmayabilir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir