Kas sistemi, vücut kaslarından (iskelet kasları, kalp kası ve düz kaslar) ve bu kasları iskelete bağlayan tendonlardan (kası kemiğe birleştiren sert, yoğun fibröz bantlar) oluşur. Kas, vücudumuzda kuvvet yaratabilen ve uzunluğu değiştirebilen bir doku türüdür.
Vücudumuzda üç farklı kas türü vardır, bunlar:
Düz Kasın Özellikleri
Düz kaslar; istemsiz olarak çalışan, vücuttaki çoğu kan damarını, bezleri ve organların duvarlarını oluşturan çizgili olmayan kas türüdür. Kan ve sıvıların çeşitli oranlarda damarlara ve organlara girmesine izin veren genişleme veya daralmadan sorumludur.
Mikroskop altında bakıldığında hem iskelet kaslarında hem de kalp kaslarında çizgiler vardır. Düz kasta ise çizgiler yoktur. Bunun nedeni miyozinin homojen dağılımıdır. Düz kaslar, hücre şekli açısından diğer ikisinden farklıdır. Düz kasların hücreleri tipik olarak iğ şeklindedir ve çekirdekler merkezi olarak yerleştirilmiştir. Hücreler, iskelet kası hücrelerine göre daha yüksek aktin / miyozin oranına sahiptir. Düz kas, tek birimli (üniter) ve çok birimli düz kaslar olarak çeşitlendirilebilir.
Düz Kaslar Nerede Bulunur?
Düz kas dokuları örnek verecek olursak; başlıca arter duvarlarında, kıl foliküllerinde, bağırsaklarda (özellikle kuşlarda taşlık), mesane, boğaz, rahim, akciğerler ve diğer iç organlarda bulunur. Bu organların ritmik istemsiz hareketlerinden sorumludurlar.
Kasılmaları iskelet kasına göre nispeten yavaştır. Yine de düz kas dokuları, iskelet kası dokularından daha uzun süre kasılır. Kasılma sistemi ve kontrolü, hareketli doku hücrelerine (örneğin fibroblastlar, lökositler) benzemektedir.
Düz Kaslar Nasıl Çalışır?
Düz kaslar, çeşitli sistemler tarafından damarlara ve organlara basınç uygulamak için kullanılan bir kas dokusu türüdür. Düz kas, kas hücrelerinin tabakalarından veya iplikçiklerinden oluşur. Bu hücrelerin, hücre içinden geçen ve diğer proteinlerin bir çerçevesi tarafından desteklenen aktin ve miyozin lifleri vardır. ATP miyozin tarafından kullanılmak üzere serbest bırakıldığından düz kas belirli uyaranlar altında kasılır. Salınan ATP miktarı, uyaranların yoğunluğuna bağlıdır ve iskelet kasının “açık veya kapalı” kasılmasının aksine düz kasın kademeli bir kasılmaya sahip olmasına izin verir.
Düz Kasın Görevleri Nelerdir?
Düz kasın işlevi oldukça fazladır ve her organ sistemindeki işlevleri bu makaleye sığmayacak kadar geniş kapsamlıdır. Basit olması açısından düz kasın organ sistemlerindeki temel işlevlerini aşağıdaki gibi listeleyebiliriz:
- Kardiyovasküler: Damar direnci yoluyla kan akışının ve basıncının düzenlenmesi
- Böbrek: İdrar akışının düzenlenmesi
- Genital: Gebelikte kasılmalar, spermin itilmesi
- Solunum yolu: Bronşiyol çapının düzenlenmesi
- Entegrasyon: Saçı uzatması
- Duyusal: Göz bebeğinin genişlemesi ve daralmasının yanı sıra lens şeklinin değişmesi
Düz kaslar, kasılma ve tutma kabiliyeti nedeniyle vücudun birçok yerinde, birçok işlev için kasılmaktadır. Yukarıda listelenenlerin yanı sıra, tüylerin ürpermesinden, vücudunuzdaki birçok sfinkterin kasılmasından ve hatta sıvıları basınç uygulayarak organların içinden geçirmekten sorumludur. Düz kas, iskelet veya kalp kası kadar hızlı büzülmez veya gevşemezken, tutarlı, elastik gerginlik sağlar.
Kaynaklar: Düz kaslar (wikipedia.org), Düz kasın özellikleri (kenhub.com)
