2. Dünya savaşına yön veren, savaşın kaderini etkileyen bir silah var, ismi Enigma Makinesi… Öyle ki ne bir mermiye benziyor nede bir füzeye. Ne bir insan öldürüyor, ne ateş püskürtüyor nede hareket ediyor. Bunların hepsinin dışında daha çok bir daktiloya benziyor. Peki ama bu Enigma Makinesi Nedir, Ne İşe Yarar ve Nasıl Çalışır…
“Bilgi En Büyük Güçtür” diyen İngiliz filozof Francis Bacon, aslında bu sözünde yanılmamış. Savaşlarda da filozofun dediği gibi en büyük silah, bilgidir. Düşmanının ne yapacağını bilen bir lider savaşa 1-0 önde başlar. Tıpkı yapacağı bir sonraki hamlenin bilgisine sahip satranç oyunundaki oyuncu gibi rakibini şah mat eder.
Enigma Makinesi Nedir?
Enigma Makinesi kısaca şifreli bir iletişim makinesidir. Mekanik olarak çalışan bir tür bilgisayar yada daktilo karışımı olarak düşünebilirsiniz. İçerisinde çarklar ve dişliler bulunan bu makinenin her çarkının üzerinde 26 adet sembol mevcuttur. Bu semboller yardımıyla klavye üzerinde yazılan yazılar, mekanik olarak kodlanıp şifrelenir ardından da mors alfabesi ile tekrar kodlanarak karşı tarafa iletilir.
1. Dünya savaşının sonlarına doğru icat edilen makinenin çok geniş bir kombinasyon çeşitliliği vardı. O kadar genişti ki yapılan tek bir kodun çözülme ihtimali %0,00016 idi. Buda yürüyen bir insanın üzerine yıldırım düşmesine eşdeğer bir olasılıktır.
Enigma Makinesi Nasıl Çalışır?
Elektromekanik bir sistem olan Enigma, rotor mekanizmaları ve elektrik devresi sayesinde olasılık üreten bir makinedir. Daktilo klavyesi üzerinden basılan harfler ile içerisindeki rotorlar döner ve elektrik mekanizmasına iletir. Rotorun konumu iletişim öncesi farklı şekilde sökülüp takılabilir. Bu sayede şifrenin çözülmesi zorlaşır.
Her harfin basılması ile içerisindeki rotorlar döner ve bir sonraki aşamada aynı harfe bassanız bile sonuçta size farklı bir harf gösterilir. Buna ek olarak makinenin alt tarafında bulunan elektrik soketlerin farklı kombinasyonlarla dizilmesi şifreleme işlemini dahada güçlendirir.
Aşağıdaki videoda makineye “HELLO” yazılıyor ve ekran kısmında karşılık olarak “CYVAU” sonucu çıkıyor. Bu veriyi alan karşı taraf, Enigma’nın çözümleme moduna giriş yapıyor rotorların kodlarını ayarlıyor ve “CYVAU” olarak giriyor karşılığında cevap olarak “HELLO” yazısını alıyor.
Enigma Makinesi Savaşın Gidişatını Nasıl Etkiledi
Nazi Almanya’sında casusların edindiği bilgiler ve düşmanın yapacağı hamlelerin merkeze aktarılması 2. Dünya savaşında oldukça önemliydi. Fakat bundan da önemli bir şey vardı ki oda verilen kararların cepheye aktarılmasında düşman tarafına bilginin sızdırılmaması idi. Yani kısaca iletişim güvenliği o dönemde çok önemliydi.
Müttefikler, Nazilerin telsiz konuşmalarını ve telgraf hatlarını dinleyebiliyordu fakat bu makine ile şifrelenen yazışmalar bir türlü çözülemiyordu. Özellikle denizlerde terör estiren Nazilerin meşhur denizaltı gemileri ile merkez karargahın iletişiminde kullanılan enigma silahının şifrelerinin çözülmesi savaşın ikinci yarısında Almanya’nın geri çekilmesine neden olmuştu.
Yani Enigma Makinesi 2. Dünya savaşının ilk yarısında Almanların güçlenmesine, ikinci yarısında ise Almanların savaşı kaybetmesine neden olmuştu. Bu makine savaşlarda faydalı olarak görülse de durumu tam tersine çevirebilecek kadar da tehlikeli olduğu anlaşılmıştır.
Enigma Makinesi Nasıl Çözüldü
Bilgisayar biliminin kurucusu olarak kabul edilen Alan Turing, 1942’li yıllarda Dünya’nın ilk programlanabilir elektromekanik bilgisayarını (Colossus) yapmıştır. Ve bu bilgisayarı sadece şifreleme makinesi Enigma’nın şifrelerini çözmek amacıyla tasarlamıştır. Saniyede 20 bin işlem yapabilen bu bilgisayarın gelmesi ile birlikte Enigma’nın sonu gelmiş ve Nazilerin çöküşü başlamıştır.
Müttefikler, Colossus’un bulunmasını ilk başlarda Nazilere belli etmemişlerdi. Şifrelenen yazışmaları Alan Turing’in bilgisayarı çözmeye başlamış ve bu sefer olay tam tersine dönmeye başlamıştı. Almanlar ise cephelerde donanmalarını kaybetmeye başlayınca bu duruma şüphelenmiş, kodlamaları değiştirmişlerdi. Ancak bununda bir faydasını görmemişlerdi. Bunlarla birlikte İtalya savaştan çekilince, Ruslarda doğu cephesinden bastırınca Naziler kaybetmeye mahkum kaldı. 1944 yılında Almanya kendi topraklarına çekilmeye ve savunma yapmaya başlamıştı. 1945 yılı Temmuz ayında bir Sovyet askerinin Berlin parlamento binasına bayrak asmasıyla savaş sona ermişti.
Savaş sonrası birçok enigma makinesi yok edildi. Bazıları ise incelenmek üzere götürüldü, bazıları da savaşa katılan İngiliz, Amerikan ve Ruslar tarafından evlerine getirildi. Günümüzde çalışan bir enigma makinesi bulmak oldukça zor, öyle ki çalışan bir makine açık arttırma ile $463,500‘a alıcı bulmuştur.
Ek bilgi : Bilgisayar biliminin kurucusu Alan Turing 1950’li yıllarda eşcinsel olduğunu açıklamış ve östrojen iğnesi ile kimyasal hadıma mahkum edilmiştir. 1954 yıllarında siyanür zehirlenmesi ile ölmüştür.
