Kan şekeri değeri kaç olmalı? Yaşa göre şeker değeri değişir mi? Tokluk şekeri, açlık şekeri ve ideal kan şekerinin seviyesi kaçtır? Tüm bunların cevapları, uzman tavsiyeleri ve detaylı bilgiler makalemizde…
Kan şekeri veya glikoz, vücudun ana enerji kaynağıdır. Glikoz yenilen yiyeceklerden alınır ve vücuttaki kan, enerji vermek için şekeri tüm hücrelere taşır. Glikoz esas olarak yenilen karbonhidratlardan gelir, ancak vücut gerektiğinde proteini ve yağı şekere dönüştürebilir.
Glikoz seviyeleri genellikle diyabet tanısı koymak veya izlemek için ölçülür. Normalde kan şekeri değeri gün boyunca dar bir aralıkta kalır. Yiyecekleri tükettikten sonra kan şekeri düzeyiniz yükselir. Gece dinlendikten sonra ise sabahları aç karnımıza genelde en düşük seviyede olur.
Kan şekeri değerlerinin bazı durumlarda izlenmesi çok önemlidir. Özellikle yaşa göre şeker , açlık şekeri ve tokluk şekeri değerlerinin hangi aralıkta olduğunu bilmek ve buna göre değerlendirme yapmak önemlidir.
Kan Şekeri Nedir?
Kan şekeri, kanımızda bulunan, vücudumuzda glikojen olarak depolanan glikozdur. Glikoz vücut için önemli bir enerji kaynağıdır. Kanımızdaki glikoz konsantrasyonu gün boyunca sürekli olarak değişir. Dakikadan dakikaya bile önemli ölçüde değişebilir. Yemek yerken yükselebilir, egzersiz yaparken düşebilir.
Kandaki şekeri yediğimiz yiyeceklerden alırız. Ekmek, makarna ve meyve gibi karbonhidrat içeren yiyecekler kan şekerini artırır. Vücudumuzdaki hücreler enerji için glikoza ihtiyaç duyar. Hepimiz hareket etmek, düşünmek, öğrenmek ve nefes almak için enerjiye ihtiyaç duyarız. Komuta merkezi olan beyin, vücuttaki glikozdan gelen enerjinin yaklaşık yarısını kullanır.
Kan şekeri değeri beklenenden daha yüksek bir oranda artar veya azalırsa, bu tıbbi bir duruma işaret edebilir. Acil doktora başvurmanız sağlığınız için önemlidir.
Kan Şekeri Nasıl Ölçülür?
Kan şekeri değerini anlamak için, kan şekeri ölçüm cihazı kullanılması gerekir. Ölçüm cihazı, tek kullanımlık bir test şeridine yerleştirdiğiniz küçük bir kan örneğindeki şeker miktarını ölçer. Ölçüm cihazınızı nasıl kullanacağınızı bilmek önemlidir. Kan şekeri ölçüm cihazınız ile birlikte verilen talimatları uygulamaya dikkat edin. Genel olarak, işlem şu şekilde olmalıdır:
- Ellerinizi iyice yıkayın ve kurulayın.
- Ölçüm aletinize bir test bandı yerleştirin.
- Parmak ucunuzu test kitiniz ile birlikte verilen iğne (lanset) ile delin.
- Parmağınızın ucundan test şeridine kan damlasını bekleyin.
- Ölçüm aleti birkaç saniye sonra kan şekeri düzeyinizi ekranda gösterecektir.
Bazı sayaçlar ön kol veya avuç içi gibi alternatif bir bölgeden alınan kanı test edebilir. Ancak bu ölçümler, özellikle bir yemekten sonra veya egzersiz sırasında, kan şekeri seviyelerinin daha sık değiştiği durumlarda parmak uçlarındaki ölçümler kadar doğru olmayabilir.
Yaşa Göre Şeker Kaç Olmalı?
Normal kan şekeri değerlerinin genellikle yaşa ve kişisel sağlığa bağlı olarak değiştiğini ve kişiselleştirilmesi gerektiğini belirtmek gerekir. Özellikle yaşa göre şeker, 20 yaş üstü sağlıklı yetişkinlerde biraz daha düşük olması gerekir. Yaşa göre şeker (açken); 6 yaş altında 100-180 arasında, 6-12 yaş arası 90-180 arası, 13-19 yaş arası 70-150 arası, 20 üstü yaş için 70-100 arası olmalıdır. Yaşlılar içinde kan şekeri sınır değeri yetişkinlerle aynıdır.
Bazı insanlar, biraz daha yüksek kan şekeri değerlerine sahip olabilir:
- 60 yaş ve üstünde olmak
- Kalp, akciğer veya böbrek hastalığı gibi diğer tıbbi rahatsızlığı olmak
- Düşük kan şekeri düzeylerini algılama yeteneğinde azalma olması gibi
Genel olarak yaşa göre şeker değerleri aşağıdaki gibi olması tavsiye edilir:
A) Yetişkinler (20 yaş Üstü)
- Sağlıklı bir yetişkin için normal seviye 70 – 100 mg/dl arasındadır.
- Karbonhidrat bakımından zengin yiyecekleri veya içecekleri tükettikten iki saat sonra, değerler genellikle 100 – 140 mg/dl arasındadır.
- Açlık ve tokluk kan şekeri değerlerini detaylı biçimde yazının ilerleyen bölümlerinde incelebilirsiniz.
B) Çocuklar
- 6 yaşına kadar olan çocuklar için yemekten önce istenen seviye 100 – 180 mg/dl arasındadır.
- 6 ile 12 yaş arasındaki çocuklar için, yemekten önce, kan şekeri seviyeleri 90 – 180 mg/dl arasında olmalıdır.
- 13 ile 19 yaş arası çocuklar için 70 – 150 mg/dl arasında olmalıdır.
Açlık Şekeri ve Tokluk Şekeri Değeri Kaçtır?
Yaşa göre şeker seviyesinin değişken olabileceğini belirttik. Bunun dışında normal veya olağan kan şekeri seviyeleri günün saatine, öğünlere ve diğer koşullara bağlı olarak değişir. Benzer şekilde şeker değeri tokluk şekeri ve açlık şekeri olarak iki grupta sınıflandırılabilir.
Kan şekeri değeri mg / dl (desilitre başına miligram) olarak ölçülür. Aşağıdaki değerler, açlık şekeri ve tokluk şekeri durumunuzu kontrol edip, düzenli bir kan şekeri izleme programı geliştirmenize yardımcı olabilir.
A) Açlık Kan Şekeri
Açlık kan şekeri seviyesi genel olarak en az 8 saat bir şey yenilmeden ölçülen kandaki şeker değeridir. Diyabet testi analizlerinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Özellikle aç iken 100 mg/dl üzerinde çıkan değerlerde mümkün olan en kısa sürede şeker seviyenizi düşürecek diyetlere başvurmalısınız.
Aşağıda açlık kan şekerinin ideal değerleri verilmiştir. 70-100 arasındaki değerler sağlıklı bir insanın kan şekeri değerleridir. Bunun üzerinde veya altında kalan aralıklarda teşhis için doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.
| Açlık Kan Şekeri Değerleri | |
| 50-70 mg/dl | Hipoglisemi |
| 70-100 mg/dl | Sağlıklı |
| 100-125 mg/dl | Gizli Şeker |
| 126 mg/dl üzeri | Diyabet |
B) Tokluk Kan Şekeri
Tokluk kan şekeri yemek yedikten 1-2 saat sonra ölçülen kan şekeri değeridir. Bu testte diyabet gibi teşhislerde önemli rol oynamaktadır.
Aşağıda tokluk kan şekerinin ideal değerleri verilmiştir. 100-140 arasındaki değerler sağlıklı bir insanın kan şekeri değerleridir. Bunun üzerinde veya altında kalan aralıklarda teşhis için doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.
| Tokluk Kan Şekeri Değerleri | |
| 100-140 mg/dl | Sağlıklı |
| 140-199 mg/dl | Gizli Şeker |
| 200 mg/dl üzeri | Diyabet |
Keten tohumu, yeşil çay, tarçın, acı kabak, ceviz suyu, fesleğen yaprağı, yaban mersini yaprağı, badem ve kakao gibi bitkiler kan şekerinizi düşürmeye yardımcı olabilir. Bunun yanında doktorunuzun tavsiyesi üzerine verilen uygun insülin seviyesi ile birlikte insülin uygulaması şeker seviyenizi normal şartlara indirebilir.
Hiperglisemi denilen kan şekerinin ideal seviyelerden yüksek olması durumunda, görme bulanıklığı, susama, ciltte kuruluk, kaşıntı, yorgunluk ve ağız kuruluğu yaşanabilir. Bol sıvı alımı, kandaki şeker oranının düşmesine yardımcı olabilir. Özellikle 240 mg/dl üzerindeki seviyelerde idrarda keton görünmesi durumu ile karşılaşılabilir. Bu durumda acilen en yakın sağlık kuruluşuna gitmeniz önerilir.
Egzersiz, diyet, bol su tüketimi, stres kontrolü ve uyku düzeni kontrolü en doğal ve ideal çözüm yöntemleridir.
Kan şekerinizin seviyeleri diyabet, şeker hastalığı veya pre-diyabet (gizli şeker) tanısı koymak için kullanılabilir. Bu durumda lütfen en kısa zamanda doktorunuz ile görüşünüz. Sağlıkla kalınız…
Kaynaklar : Yaşa göre şeker kaç olmalı?(youtube.com), Açlık Şekeri ve Tokluk Şekeri(aysetugbasengel.com), Kan Şekeri Seviyeleri(medlineplus.gov)