Sanatla ilgisi olanlar senfoni ve filarmoni sözcüklerini mutlaka bilir, bilmeyen bir çok kişide televizyonda duymuştur. Sonuna orkestra sözcüğü eklenirse gözünüzde bazı şeyler canlanır. Senfoni orkestrası, filarmoni orkestrası gibi.
Senfoni ve filarmoni hakkında kaynaklarda geniş bilgiye rastlamak biraz zordur. Çünkü batı menşeili sözcüklerdir. Birçok yerde aralarında çok küçük farklar olduğu söylenir. Bu yazımızda küçük farklara da değineceğiz.
Senfoni Ne Demek?
“Senfoni” kelimesinin kökeni Yunancadır. Senfoni, bir ses uyumu anlamına gelir. İnsanlar ayrıca bir orkestradan Senfoni olarak da bahsederler. Batı klasik müziğinde ayrıntılı bir müzik kompozisyonudur.
Genellikle yaylı, üflemeli, nefesli ve perküsyon enstrümanlarını içerir ve yaklaşık 30 ila 100 müzisyen istihdam edilir. Senfoniler, teknik olarak daha yüksek standartlara sahip müzik çalışmalarıdır ve yaklaşık 300 yıllık bir geçmişe sahiptir.
İlk senfoniler ayrıntılı bir yapıya sahip değildi ve genellikle yaklaşık 25 ila 30 müzisyeni barındırabilen, yaklaşık 10 ila 20 dakika süren üç hareket içeriyordu. Giovanni Battista Sammartini, en eski Senfonileri yazan ilk bestecilerden birisiydi. Daha sonra modern hareketlerin temelini atan HIZLI-YAVAŞ-HIZLI modelini tanıttı.
Sammartini, geleneksel Sonata’yı herhangi bir Senfoninin ilk hareketi olarak kullanma fikrini tasarladı. Senfoninin müzikal formları ve hareketleri, Avusturyalı bir besteci olan Joseph Haydn tarafından güzel bir şekilde dönüştürüldü. Bestelerin sesini şekillendiren yaklaşık 100 senfoni yazdı. Bu nedenle Joseph Haydn, Senfonilerin babası olarak kabul edilir.
Filarmoni Ne Demek?
1813’te İngilizce’de kullanılmaya başlanan bir kelime olan “Filarmoni”, kabaca “sevgi dolu uyum” anlamına gelir. Aynı zamanda, büyük ve çok enstrümanlı toplulukları tanımlamak için kullanılır.
Bir filarmoni orkestrası, insanların duymayı sevdiği ve müzik severler tarafından beğenilen eserleri icra eden gruptur. Daha çok vakıflar ve özel kurumlar tarafından desteklenen gruplardır.
Senfoni ve Filarmoni arasındaki Farklar
Kompozisyon veya sayısal farklılıklarla nasıl bir ilgisi olduğuna dair spekülasyonlar duyabilirsiniz. Kısaca hiçbir fark yoktur. Bunlar aynı şey için farklı isimlerdir.
Bununla birlikte, kelimelerin kökenini düşünürseniz, bazı farklılıklar bulabilirsiniz. Bir senfoni orkestrası, orkestranın tanımlayıcı adıdır. “Senfoni orkestrası” terimi, on dokuzuncu yüzyılın sonlarında, orkestraların bugün aşina olduğumuz geniş formata ulaştığı zaman kullanılmaya başlandı, ancak orkestra kültürü açıkça bundan çok daha eskidir.
Yunanca “Philos” ve “armonikos” sözcüklerinden oluşan filarmoni kelimesi, esasen bir armoni arkadaşı ya da armoni sevgisi anlamına gelir. “Filarmoni” birçok müzik topluluğu tarafından kullanılmıştır. Esas olarak on dokuzuncu yüzyılda dünya çapında birçok Filarmoni Topluluğu kuruldu.
Müzik toplulukları, müzikseverler için “filarmonik” merkezlerdi. Konserler düzenlemek toplumların temel bir faaliyetiydi. Bazı kaynaklarda senfoni devlet orkestrası, filarmoni ise özel orkestra olarak belirtilmiştir. Bu durum elbette ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir.
Senfoni ve filarmoni farkının bir başka sıradan ve pratik özelliği de bu isimlerin aynı şehirdeki orkestraları Viyana Filarmoni ve Viyana Radyo Senfoni Orkestrası veya Londra Filarmoni Orkestrası ve Londra Senfoni Orkestrası gibi birbirinden ayırmasıdır.
Bonus Bilgi : Senfoni Müziğinin En Uzun Parçası
Guinness Dünya Rekorlarına göre 1919-27’de Havergal Brian tarafından bestelenen Senfoni No. 1 (Gotik), dünyanın en uzun senfonisi olarak kabul edilir. 1954’te BBC tarafından yayınlanan bir kayıt yayınına göre yaklaşık 1 saat 39 dakika sürmüştür. Bu orkestra aynı zamanda 600’den fazla müzisyen istihdam etmiştir.
Kaynaklar : Filarmoni ve Semfoni (dictionary.com),