Nasreddin Hoca kimdir, gerçek midir, eserleri günümüze nasıl ulaşmıştır? Sosyal medya hesabımızda sorduğumuz test sorusunda bir çok kişi ilk fıkra yazarına Nasreddin Hoca cevabını vermişti. Bu bilgiyi düzeltmek adına bu yazıyı hazırladık.
Nasreddin Hoca Kimdir? Hikayesi ve Hayatı
Anadolu Selçukluları döneminde 1208 yılında Sivrihisar’a bağlı Hortu Köyü’nde dünyaya gelmiştir. Babası Hortu’da imam olarak görev yapan Abdullah Efendi’dir. İlk öğrenimini babası tarafından verilmiştir. Nasreddin Hoca bir müddet sonra Sivrihisar ve Konya Medreselerinde öğrenimine devam etmiştir.
Seyyid Mahmud Hayrani ve Seyyid Hacı İbrahim gibi önemli dönemin isimlerinden dersler almıştır. Yıllar sonra köyüne dönüp vaizlik ve imamlık görevinde bulunmuştur. İlmi anlamda ilerlemeye devam etmiş ve tahsil hayatı bitince çeşitli görevlerde bulunmuştur.
Nasreddin Hoca Anadolu’nun faklı bölgelerinde katiplik, kadılık, müderrislik gibi vazifeler yapmıştır. Bu görevleri sebebiyle kendisine Nasuriddin Hâce adı verilmiş, bu isim sonradan Nasreddin Hoca biçimini almıştır.
Nasreddin Hoca Fıkra Yazarı Değildir!
Nasreddin Hoca kimdir diye sorduğumuzda bir çok kişi fıkra yazarı cevabını veriyor fakat aslında Nasreddin hoca; yaşayış şekli, tavırları, hazır cevap olması gibi özellikleri sayesinde efsaneleşmiş bir bilgindir. Halk tarafından çok sevilen Nasreddin Hoca, yaşam koşulları boyunca karşılaşılan olayları mizahi bir şekilde yorumlamıştır. Fıkra olarak günümüze geçen sözleri anonimdir. Yani sanılanın aksine Nasreddin hoca fıkra yazarı değildir.
Nasreddin Hoca Gerçek midir?
Her dönem Nasreddin Hoca merak edilmiş ve hakkında farklı iddialarda bulunulmuştur. Gerçekte yaşayıp yaşamadığı ile ilgili araştırmalar yapılmıştır. Kimileri Nasreddin Hoca’nın Timur ile görüştüğünü ve o dönemde yaşadığını iddia etse de bu bilgiler asılsızdır.
Yapılan araştırmalara göre en gerçekçi dönem Anadolu Selçukluları zamanıdır. O dönemde yaşadığına dair elde edilen bilgiler daha gerçekçidir. Sivrihisar civarında yakınlarına ait mezar taşları bulunmuştur. Mükrimin Halil Yinanç, bir gezisi sırasında hocanın oğullarına ait mezar taşlarını Sivrihisar’a yakın Sultana köyünde gördüğünü söylemiştir (Topçuoğlu, s. 17).
Mikâil Bayram ise, Nasreddin Hoca hakkında yapılmış araştırmalar sonucu varılmış ortak kanaatleri göz önünde bulundurmadan kaleme aldığı iki çalışmasında bazı varsayımlardan hareketle Nasreddin Hoca’nın Ahî Evran diye bilinen Hâce Nasîrüddin Mahmûd el-Hûyî olduğunu kesin bir dille ifade etmiştir.
Nasreddin Hocanın Eserleri
Nasreddin Hoca’nın fıkraları detaylı bir şekilde incelendiğinde Müslüman Türk halkının mizah sembolü olarak hazırcevap, insanları incitmeden doğruyu söyleyen, yeri geldiğinde kendisiyle de alay etmeyi ve özeleştiri yapmayı bilen bir tip olduğu görülür.
Fıkralarının büyük bir kısmında sıradan bir köylü gibi bağında, bahçesinde çalışır, odun kesmeye gider, arada sırada şehre iner. Genellikle bu şehir Akşehir, Sivrihisar veya Konya olur. Nasreddin Hoca’nın bazen bir âlim, bazen bir bilge kişi, kadı, hoca, tabip ve elçi kişiliğine büründüğü de görülür.
Nasreddin Hoca fıkraları sözlü edebiyatımızın açık, sade ve kısa olma özelliklerini taşır. Fıkralarda doğrudan anlatım, açık sözlü ve net ifadeler kullanılır. Nasreddin Hoca fıkralarında anlatılan olayların sonunda ise her zaman bir ders verilir. Fıkralarda mizah ile birlikte düşündürmeye sevk etme söz konusudur. Anadolu insanının özelliklerini, düşündükleri, yaşam koşulları eğlenceli bir üslupla anlatılmıştır.
Kaynak : Nasreddin Hoca (wikipedia.org)