Metabolik asidoz, vücudun çok fazla asit biriktirdiği ve asidin etkilerini güçlü bir şekilde nötralize etmek için yeterli bikarbonata sahip olmadığı bir pH dengesizliğidir. Enfeksiyon ve kalp problemleri riskini artırabilir ve böbrek sağlığını kötüleştirebilir.
Metabolik Asidoz Nedir?
Vücut sıvılarınız çok fazla asit içerdiğinde, vücudunuzun yeterince asitten kurtulamadığı, çok fazla asit ürettiği veya vücudunuzdaki asidi dengeleyemediği anlamına gelir.
Vücudun asit / baz dengesinin bozulması olarak görülen bu rahatsızlık, insülin eksikliği, kusma ve ishal gibi gastrointestinal bir bozukluktan kaynaklanan hafif bir semptom olabilir. Ayrıca, karaciğer, kalp veya böbrekler gibi büyük bir organda daha ciddi bir sorunu gösterebilir.
Nedenleri
Bazı diğer nedenleri arasında şunlar bulunur:
- Böbrek hastalığı
- Aspirin, etilen glikol veya metanol ile zehirlenme
- Aşırı su kaydı
Vücut çok fazla asit ürettiğinde metabolik asidoz, meydana gelir. Ayrıca böbrekler vücuttan yeterince asit çıkarmadığında da ortaya çıkabilir. Farklı çeşitleri bulunmaktadır.
1-Diyabetik asidoz, vücutta keton cisimleri olarak bilinen asidik maddeler biriktiğinde gelişir. Bu genellikle kontrolsüz tip 1 diyabet ile ortaya çıkar. Aynı zamanda diyabetik ketoasidoz ve DKA olarak da adlandırılır.
2-Hiperkloremik asidoz, yüksek oranda sodyum bikarbonat kaybından kaynaklanır. Bu da şiddetli ishal ile ortaya çıkabilir.
3-Laktik asidoz ise laktik asit birikmesi sebebiyle ortaya çıkar. Aşağıdakilerden kaynaklanabilir:
- Alkol gibi zararlı içecekler,
- Yoğun egzersiz yapmak,
- Salisilatlar gibi ilaçlar,
- Kanser,
- Ciddi anemi ve kalp kaynaklanan uzun süreli oksijen eksikliği,
- Karaciğer yetmezliği.
Metabolik Asidoz Belirtileri
Herkesin belirti veya semptomları olmayabilir. Bununla birlikte, genel olarak aşağıdaki durumlar görülebilir:
- Uzun ve derin nefesler,
- Hızlı nabız,
- Baş ağrısı veya kafa karışıklığı,
- Zayıflık,
- Çok yorgun hissetmek,
- Kusma veya midenizde rahatsızlık hissi (mide bulantısı),
- İştah kaybı.
Bunlardan herhangi birini yaşarsanız, derhal doktora başvurmanız gerekir.
Metabolik asidoz riskini ne artırır?
- Kontrol edilmeyen diyabet,
- Kanınızda yüksek düzeyde alkol veya uyuşturucu,
- Nöbetler, karaciğer hastalığı, böbrek yetmezliği veya kas hastalığı gibi sağlık sorunları,
- Kronik ishal,
- Karbon monoksit veya diğer kimyasallardan kaynaklanan zehirlenmeler.
Nasıl teşhis edilir?
Belirtilere bağlı olarak metabolik asidozdan şüphelenilir, ancak genellikle kan ve idrar örnekleri üzerinde yapılan laboratuar testleri ile doğrulanır. 7.35’in altındaki kan pH’ı durumu doğrular.
Potasyum, glikoz, ketonlar veya laktik asit dahil diğer kan bileşenlerinin seviyeleri de normal aralıkların üzerinde olabilir. Kandaki bikarbonat seviyesi düşük, genellikle 22 mEq / L’den az olacaktır. İdrar pH’ı 4,5’in altına düşebilir.
Metabolik Asidoz Tedavisi
Tedavi öncelikle asit dengesizliğini gidermeye odaklanır. Genellikle, sodyum bikarbonat ve sıvılar bir damardan kana enjekte edilir. Sıvıları vermek ve ihtiyaç duyulabilecek diğer ilaçların hızlı bir şekilde enjekte edilmesini sağlamak için intravenöz bir hat başlatılabilir.
Hasta şeker hastası ise insülin verilebilir. Kan basıncını veya kalp atış hızını düzenleyen, nöbetleri önleyen veya bulantı ve kusmayı kontrol eden ilaçlar verilebilir. Nabız, solunum, kan basıncı ve vücut ısısı gibi hayati belirtiler izlenecektir. Metabolik asidozun altında yatan neden de teşhis edilmeli ve düzeltilmelidir.
Kaynaklar : Metabolic Acidosis, Metabolik Asidoz (wikipedia.org)