İskelet kasları vücutta en bol bulunan kas türüdür. Tendonlar, iskelet kasını kemiklere bağlayan bağ dokusudur. İskelet kasları tendonları çeker ve bunlar da istemli hareketler yapmak için kemikleri çeker.
Vücudumuzda üç farklı kas türü vardır, bunlar:
Kas sistemi insan vücudunun hareketinden, duruşundan, vücut içindeki maddelerin hareketinden ve vücut ısısının oluşmasından sorumludur. Yaklaşık 700 adet bilinen ve adlandırılmış kas vardır ve bunun da ötesinde kas dokusu da kalp, sindirim organları ve kan damarlarının içinde bulunur.
İskelet kasları, genellikle iskelete yapışık bir tür çizgili kastır. İskelet kasları kemiklere ve eklemlere kuvvet uygulayarak hareket etmek için kullanılır. Refleksler yoluyla istemsiz olarak kasılabilmelerine rağmen, genellikle istemli olarak kasılırlar.
İskelet Kaslarının Özellikleri
İskelet kaslarının bilinen en önemli özelliği kasılma ve harekete neden olma kabiliyetidir. İskelet kasları sadece hareket üretmekle kalmaz, aynı zamanda duruşu korumak için yer çekimine karşı dengede durmayı da sağlar.
Bir vücudu herhangi bir pozisyonda dik veya dengeli tutmak için iskelet kaslarının küçük, sürekli ayarlanması gerekir. Kaslar ayrıca kemiklerin ve eklemlerin aşırı hareketini engeller, iskelet dengesini korur ve iskelet yapısının hasar görmesini veya deformasyonunu önler.
Eklemler, ilişkili kemikleri çekerek yanlış hizalanabilir veya tamamen yerinden çıkabilir. Kaslar eklemleri sabit tutmak için çalışır. İskelet kasları, çeşitli organların hareketini kontrol etmek için vücudun her yerinde bulunur. Bu kaslar, yutma, idrara çıkma ve dışkılama gibi işlevlerin istemli olarak kontrol altında olmasını sağlar.
İskelet Kasının Görevleri
Kısaca iskelet kaslarının görevleri şunlardır:
- İskelet kasları yazı yazmak, nefes almak, kolu uzatmak gibi vücut hareketlerinden sorumludur. Kaslar kasılır ve kemiklerdeki tendonları çekerek harekete neden olur.
- Vücut duruşu iskelet kasları tarafından sağlanır. Gluteal kas, vücudun dik duruşundan sorumludur. Uyluktaki Sartorius kasları vücut hareketinden sorumludur.
- İskelet kasları, iç organları ve dokuları herhangi bir yaralanmadan korur. Ayrıca bu hassas yapı dokulara destek sağlar.
- Bunlar aynı zamanda vücudun giriş ve çıkış noktalarını da destekler. Sfinkter kasları anüs, ağız ve idrar yolu çevresinde bulunur. Bu kaslar, açıklıkların boyutunu küçülten, yiyeceklerin yutulmasını, dışkılamayı ve idrara çıkmayı kolaylaştıran kaslardır.
- İskelet kasları da vücut ısısını düzenler. Yorucu bir egzersizden sonra vücut ısınır. Bunun nedeni, enerjiyi ısıya dönüştüren iskelet kaslarının kasılmasıdır.
İskelet Kası Nasıl Çalışır?
İskelet kasları istemli bir kastır, bu da onun işlevini aktif olarak kontrol edebileceğimiz anlamına gelir. Kemiğe bağlıdır, kemiklerimizi kaplar ve harekete izin verir. Ayrıca kas dokusu, kan damarları, tendonlar ve sinirler organı oluşturur.
İskelet kasları genellikle çiftler halinde bulunur, burada bir kas birincil hareket ettirici ve diğeri bir antagonist olarak hareket eder. Örneğin kolunuzu büktüğünüzde, tricepsiniz gevşerken pazılarınız kasılır. Kolunuz uzatılmış pozisyona döndüğünde, triceps kasılır ve pazı gevşer.
İskelet kası, karmaşık bir yapıya sahip büyüleyici bir dokudur. Uzatılmış çok çekirdekli hücrelerinden oluşur. Kas hücrelerinin uzunluğu 1 mm’den 30 cm’ye kadar olabilir. Vücudumuzdaki en uzun kas hücresi sartorius kasında bulunur ve 30 cm uzunluğundadır. Kas hücreleri, mikroskop altında çizgili görünür.
İskelet kasları ısı üreterek vücuttaki homeostazın korunmasına katkıda bulunur. Kas kasılması enerji gerektirir ve ATP parçalandığında ısı üretilir. Bu ısı, egzersiz sırasında, sürekli kas hareketi olduğunda vücut ısısının yükselmesine neden olur.
Kalp kasları ile iskelet kasları arasında bir benzerlik var mıdır?
Hem iskelet kasları hem de kalp kasları çizgili kaslardır.
İskelet kasları ve kalp kasları arasındaki fark nedir?
İskelet kasları somatik sinir sistemi tarafından yönetilirken, kalp kasları istemsizdir.
Kaynaklar : İskelet Kası (wikipedia.org), Kas Fizyolojisi (itu.edu.tr)