Esnek Madde ve Berk Maddenin Tanımı, Örnekli Açıklamalar

Madde her yerdedir. Madde soluduğunuz havadır. Madde şu anda bu yazıyı okuduğunuz bilgisayardır, telefondur. Madde, dokunduğunuz ve gördüğünüz şeydir. Ve daha fazlasıdır.

Madde, kütlesi olan ve yer kaplayan herhangi bir şey olarak tanımlanır. Herkesin bildiği şekli ile 3 halde bulunur: katı, sıvı ve gaz. Nitelik olarak ise esnek madde, berk madde, pürüzlü madde gibi durumları vardır. Bu yazımızda bu nitelikler üzerinde duracağız.

Madde Nedir?

Diğer bir ifade ile madde, evrenin malzemesidir. Etrafımızdaki her şey maddeden oluştuğu için basit görünse de oldukça karmaşıktır. Bazı maddeler, kütleleri olmadığı için madde olarak kabul edilmez. Bunlar fotonlar, ışık ve sestir.

Geleneksel olarak madde üç durumda bulunur: katı, sıvı ve gaz. Bazı kaynaklar ayrıca plazmayı maddenin dördüncü hali olarak anlatır.

1. Bir katının sabit bir hacmi ve şekli vardır. Atomları yoğun bir şekilde bulunur ve sıkıca yerinde tutulur.
2. Bir sıvının sabit bir hacmi vardır, ancak sabit bir şekli yoktur. Bulunduğu kabın şeklini alır. Atomları daha az yoğundur.
3. Bir gazın sabit hacmi veya şekli yoktur. Bulunduğu kabın hem hacmini hem de şeklini alır. Atomları her yöne dağılmış durumdadır.
4. Plazma ise çok yüksek bir sıcaklıkta, iyonize gazdır. Plazmaların özellikleri, sıradan gazların özelliklerinden önemli ölçüde farklıdır, bu nedenle plazmalar bazen maddenin ayrı bir hali olarak kabul edilir. Bulutsu bir yapıya sahiptir. Maddenin dördüncü hali olarak kabul edilir.

Tüm maddeler birkaç özelliği paylaşır. Her şeyden önce, tüm maddenin kütlesi vardır. Diğer bir ortak özellik ise maddeler yer kaplar veya başka bir deyişle bir hacmi vardır.

Esnek Madde Nedir?

Uzayıp kısalabilen, eğilip düzelebilen bir yapıya sahiptir. Esneklik özelliği bulunan bu maddeleri dokunarak nasıl bir yapıya sahip olduğunu fark edebiliriz. Mesela bir ambalaj lastiğine iki yana doğru kuvvet uyguladığımızda uzamaya başlar. Elimizden bıraktığımızda ise kısalır ve ilk halini alır.

Esnek madde örnekleri;

• Top,
• Lastik,
• Yay,
• Silgi,
• Sakız,
• Tel,
• Tekerlek,
• Balon gibi maddeleri sayabiliriz.

Berk Madde Nedir?

Berk madde, esnek maddenin aksine daha sert ve kırılgan bir yapıya sahiptir. Kuvvet uygulandığı zaman parçalara ayrılma durumu söz konusudur. Yani kuvvet uygulandığında eski haline dönemez. Kırıldıklarında değişiklikleri kalıcı hale gelir.

Berk maddelere örnek olarak;

• Cam,
• Taş,
• Tahta,
• Porselen,
• Tuğla,
• Kalem vb. sayabiliriz.

Kırılgan Maddelere Örnekler

Kırılgan maddeler kuvvet uygulandığında parçalanabilen ve eki haline dönemeyen maddelerdir.

• Bisküvi,
• Ampul,
• Taş,
• Cam,
• Bardak,
• Porselen,
• Tebeşir,
• Kürdan,
• Odun,
• Tahta,
• Ayna gibi maddeler kırılgan yapılı maddelerdir.

Pürüzlü Maddelere Örnekler

Pürüzlü maddelerin yüzeyleri girintili ve çıkıntılıdır. Cismin taneciklerinin etrafa yayılmış şeklidir. Dokunduğumuzda yapısını hissedebiliriz.

• Zımpara,
• Kumaş,
• Halı,
• Çanta,
• Kıyafet,
• Sünger gibi örnekler bu maddeler arasındadır.

Yumuşak Maddelere Örnekler

Kuvvet uyguladığınızda hemen şekil değiştirebilen maddelerdir.

• Yastık,
• Sünger,
• Pamuk,
• Top,
• Balon,
• Oyun hamuru,
• Sakız,
• Tüy vb. yumuşak maddeler arasına girer.

Kaynaklar : Madde (wikipedia.org), Esnek Madde Örnekleri (fenbilim.net), Maddelerin özellikleri (teknolojiweb.net)