Antik Yunan felsefesi, Batı entelektüel geleneğinin ve medeniyetinin temelini oluşturan, belirli bir düşünce tarzının kapılarını açan bir düşüncedir. Bu nedenle Antik Yunan filozofları dünyanın en önemli düşünürleri olarak tanınmıştır.
Antik Yunan filozofları, çağdaş felsefi paradigmadan şüphe duyan, yaşadıkları dünyayı gözlemleyen ve yorumlayan, Batı medeniyetlerinin temelini oluşturan ilk kişilerdi. Bu insanlar, ilk filozoflar geleneğini bozdular ve rasyonel açıklamalar aradılar. Spekülasyonları ise bilim ve doğa felsefesinin erken temelini oluşturdu.
Eski Yunanlılar retorik becerilerle ilgileniyorlardı. (Retorik, birini ikna etmek için kullanılan konuşmadır.)
Sokrates, Platon ve Aristo, Antik Yunan’ın en büyük üç filozofuydu. Bugün teorileri ve fikirleri nedeniyle bildiğimiz 60’tan fazla Yunan filozofu vardır.
Eski zamanlarda insanlar, sihre ve mitolojiye oldukça bağlıydılar. Onların algıladıkları şekliyle dünya, büyük ölçüde daha yüksek bir tanrının varlığından etkilenmişti. Antik Yunan filozofları bu çağdaş felsefi paradigmaya canlandırıcı yeni bir yaklaşım getirdiler.
Mitolojik açıklama geleneğinden kopup, büyük ölçüde akıl yürütme ve kanıta dayalı bir yorum yapmışlardır. Antik Yunanistan, çok sayıda filozofun yükselişini görmüştür. Bunlar arasında, felsefedeki ufuk açıcı çalışmaları ve fikirleriyle öne çıkanlar olmuştur. İlkel doğa bilimleri üzerine ezoterik felsefi fikirleri ve felsefi değerlerinin toplumdaki etik uygulaması, onların bugüne kadar tanınmasını sağlamıştır.
Thales, Socrates, Anaxagoras, Pythagoras, Platon, Aristoteles ve diğerleri gibi Yunan filozofları, siyaset felsefesi, retorik, mantık, etik, metafizik, biyoloji, estetik ve daha fazlasını içeren çok çeşitli konuları ele almıştır. Çoğu modern filozof, tarihçi ve bilim adamı, Yunan felsefesinin başlangıcından bu yana batı kültürüne büyük bir etki yaptığını kabul eder.
Antik Çağ Yunan Dönemi Ne Zaman Başladı ve Bitti?
Antik Yunan uygarlığı, MÖ 8. yüzyılda dünya tarihinin ışığına çıkmıştır. Normalde, Yunanistan’ın MÖ 146’da Romalıların eline geçmesiyle sona erdiği kabul edilir. Ancak, büyük Yunan (“Helenistik”) krallıkları bundan daha uzun sürmüştür. Bir kültür olarak Yunan uygarlığı daha uzun sürdü ve antik dünyanın sonuna kadar devam etti.
Antik Yunan tarihi dört bölüme ayrılır. Medeniyetin temel özelliklerinin geliştiği Arkaik dönem, MÖ 8. yüzyıldan 6. yüzyıla kadar sürmüştür. Klasik Yunanistan, MÖ 5. ila 4. yüzyıllarda var olmuştur.
Roma uygarlığı üzerinde Yunan medeniyeti güçlü bir etkisi vardır. Bazı bilim adamları Roma dönemini aynı medeniyetin bir devamı olarak görürler. Hatta “Greko-Roman” olarak adlandırırlar.
Yunan Filozoflarının Listesi
Sokratik öncesi
- Milet Thales (MÖ 6. yüzyıl)
- Miletli Anaximander (MÖ 6. yüzyıl)
- Milet Anaksimenes (MÖ 6. yüzyıl)
- Xenophanes of Colophon (MÖ 6. yüzyıl)
- Samos Pisagoru (MÖ 6. yüzyıl)
- Elea Parmenides (MÖ 5. yüzyıl)
- Efes Herakleitos (MÖ 5. yüzyıl)
- Akragas Empedokles (MÖ 5. yüzyıl)
- Klazomenai Anaxagoras (MÖ 5. yüzyıl)
- Leucippus (MÖ 5. yüzyıl)
- Demokritos (MÖ 5. yüzyıl)
- Elealı Zeno (MÖ 5. yüzyıl, yüzyılın ortası)
- Metapontum’un Hippasusu (MÖ 5. yüzyıl, yüzyılın ortası)
Sofistler
- Abdera Protagoraları (MÖ 5. yüzyıl)
- Leontini’li Gorgias (MÖ 5. yüzyıl)
- Thrasymachus of Chalcedon (MÖ 5)
Klasik dönem
- Sokrates (MÖ 469-399)
- Platon (MÖ 427-347)
- Aristo (MÖ 384-322)
Ünlü Antik Çağ Yunan Düşünürleri ve Eserleri
- Milet Thales (MÖ 620 – 540)
Yunan filozof, matematikçi ve astronomdu. Antik Yunan’ın yedi bilge adamından biri olarak sayıldı. Yunan matematiğinin babası ve aynı zamanda ilk Avrupalı bilim adamı ve filozof olarak kabul edilir. Bugün Thales teoremi olarak adlandırılan teorem dahil, Thales’e atfedilen birçok geometri teoremi vardır. İyon Okulu’nun kurucusu ve geometrik terimlerin ve teoremlerin sistematik gelişimini başlatan kişi olarak kabul edildi.
- Pisagor (MÖ 582 – 507)
Matematikçi ve filozof olan Pisagor Samos Adası’nda doğdu. İtalya’da Croton’da ünlü bir dini-felsefi okulun kurucusuydu. Geometrik teoremlerin sistematik kanıtlarını kullanmaya başladığı varsayılır. Ayrıca, dik açılı üçgenler, irrasyonel sayıların keşfi ve diğer birçok konu iyi bilinen bir teoremin bir kanıtı olan “geometrik şekillerin benzerliği” terimini tanıtmıştır.
- Efes Herakleitos (yaklaşık MÖ 540 – 480)
Karanlık filozof olarak adlandırıldı. Herakleitos’a göre, gerçeklik tamamen mevcut değişimle ilgilidir. Herakleitos, ateşi evrenin temeli olarak görüyordu. Akılın sadece insanı değil, genel olarak Evreni de yönlendirdiğine inanıyordu.
- Epikuros (MÖ 341-270)
Bir Yunan filozofu ve bir Epikürcülük fikrinin kurucusudur. İkinci dalga Yunan klasik felsefesinin en önemli filozoflarından biriydi.
Epikuros’un hayatı hakkında pek bir şey bilinmiyor çünkü 40 eserinden hiçbiri kalmadı. Epikuros ve görüşleri hakkındaki ana bilgi kaynağı Romalı filozof ve şair Lucretius’un eserleridir.
- Sokrates (MÖ 469 – 399)
En büyük Yunan filozoflarından biridir. Atina sokaklarında yoldan geçenlere ders verdiği için popüler olmuştur. Bu ona hem popülerlik hem de düşmanlık getirmiş. Dinsizlikten ve gençlerin zihnini bozmaktan suçlu bulunduğu için zehirli baldıran içerek ölüm cezasına çarptırılmıştır. Sokrates aynı zamanda tümevarım yönteminin de kurucusu olarak kabul edilir.
- Platon (MÖ 427 – 347)
Tüm zamanların en büyük düşünürlerinden biridir. Sokrates’in en seçkin öğrencisidir. Yaklaşık 1000 yıl süren ünlü Platonik Akademinin kurucusudur. Platon’un felsefesi, özellikle ruh ve görünmez fikirler dünyası hakkındaki öğretisi, Hıristiyanlık üzerinde güçlü bir etkiye sahipti.
- Aristo (MÖ 384 – 322)
20 yıl boyunca Platon’un öğrencisi oldu. ve daha önce Platon, Sokrates’in bir öğrencisiydi. Lyceum’un faaliyetleri Aristoteles’in zihnini yansıtıyordu. O söylenen ve yapılan her şeyle ilgilenen gerçekçi bir filozoftu.
Kaynaklar
- https://athensandbeyond.com/top-10-ancient-greek-philosophers/
- https://www.ushistory.org/CIV/5f.asp
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Antik_%C3%87a%C4%9F_felsefesi